Ελληνικον Λεξιλογιον

Η Ελληνική Γλώσσα παραδόξως και αδικαιολογήτως υφίσταται συνεχείς «περιτομές» και αλλοιώσεις, κάτι που κρίνεται απαράδεκτον και μάλλον απρεπές για την κυρίαρχον Γλώσσαν επί της Υφηλίου, αλλά και Μητέραν πασών των Γλωσσών. Και  η φθορά γίνεται στην χώραν που γεννήθηκε και υφίσταται πλέον των 6.000 ετών! Παράδοξον και ανερμήνευτον! Καμμία Γλώσσα ανά την οικουμένην δεν αλλάζει το όνομά της και δεν αποποιείται μέρος των λέξεών της. Το αντίθετον ακριβώς συμβαίνει. Υπερασπίζονται με σθένος την Γλώσσαν τους. Και επαίρονται δι’ αυτήν.

Η Ελληνική Γλώσσα υφίσταται συνεχώς αλλαγές. Οι αναφερόμενες Δωρική, Αττική, Ιωνική, διάλεκτοι τοπικοί, που χρησιμοποιούντο κατά την αρχαιότητα, δεν ήσαν τίποτε άλλο, ειμή μέρος του κεντρικού  κορμού της Γλώσσης που χρησιμοποιούμεν αδιαλείπτως μέχρι  σήμερα χωρίς φυσικά αυτές να έχουν αφανισθεί. Ακολούθως  μέρος αυτής έλαβε διαφόρους ονομασίας, όπως Μεσαιωνική, Βυζαντινή, Καθαρεύουσα, Νεοελληνική, Δημοτική,  Καθομιλουμένη. Και ευκόλως θα πιστέψει κάποιος ότι  το Λεξιλόγιον μας είναι αυτό που ομιλείτο κατά περίπτωση  και οι λοιπές λέξεις οι μη χρησιμοποιούμενες  έφυγαν, χάθηκαν από το Λεξιλόγιον. Ευτυχώς δεν είναι έτσι. Τίποτε δεν χάθηκε, Καμμία λέξη δεν είναι σε αχρησία, απ’ αυτές που χρησιμοποιούσε ο Όμηρος και όλοι οι μετέπειτα Φιλόσοφοι, Ρήτορες και παντού αγορητές. Πάντες οι ομιλούντες Ελληνιστί. Και στις περιπτώσεις των χαρακτηρισμών της Γλώσσης μας που προανεφέραμεν, δεν απέλειψε καμμία λέξη του αυτοτελούς Ελληνικού Λεξιλογίου. Και σήμερα ομιλούνται οι λέξεις όπως τις ανέφερεν ο Όμηρος και οι μετέπειτα Αρχαίοι  Έλληνες, αυτούσιες ή με μικράν παραλλαγήν. Ο Αισχύλος στις τραγωδίες του χρησιμοποιούσε λέξεις πολύ αρχαιότερες και μη σε συχνήν χρήση. Σχεδόν ξεχασμένες. Το αυτό και ο Θουκυδίδης. Θα πρέπει να λεχθεί ότι οι δύο αυτοί Αρχαιοέλληνες χρησιμοποιούσαν «Νεοελληνικήν» Γλώσσαν; Θα ήταν αστείον. Η περίπτωση του Αισχύλου ισχύει και σήμερα. Δεν υπάρχει Νεοελληνική Γλώσσα αλλά μια και η αυτή ομιλουμένη και σήμερον αμετάβλητος, αδιαίρετος, πάντα σύγχρονη και ζώσα.

Λέξεις μη σε χρήση Ερμηνεία Σημερινή  ευρεία χρήση
Άγχω Σφίγγω Αγχόνη
Αεί Πάντοτε Αείμνηστος
Αιδώς Ντροπή Αναιδής
Άλγος Πόνος Ανάλγητος
Αλέξω Εμποδίζω Αλεξίπτωτον, Αλεξήλιον
Αλωτός Κατακτημένος Αιχμάλωτος Ευάλωτος
Αμβλίσκω Αποβάλλω Άμβλωσις
Αμέλλητος Μη αναβληθείς Αμελλητί
Αμφίεσις Ένδυση Άμφια,   Μεταμφιεσμένος
΄Ανθος Λουλούδι Ανθοκόμος
Αντάω Συναντώ Αντάμα
Άρουρα Γη Αρουραίος
Άρτος Ψωμί Αρτοποιείον
 Αυδή Φωνή Άναυδος, Απηύδησα
Αυλός Σωλήνας Υδραυλικός
Άχθος Βάρος Αχθοφόρος
Βίος Ζωή Βιοπορισμός, Αντιβιωττικόν
Βούλησις Θέλησις Άβουλος
Βούς Βόδι Βουστάσιον
Βρύχια βαθιά νερά Υποβρύχιον
Βύρσα Δέρμα Βυσοδέψης
Γλυφίς Χαραματιά στην άκρη βέλους Οδοντογλυφίς
Δαίτα Φαγητόν Συνδαιτημών
Δάω Μανθάνω Αδαής
Δεκάζω Δωροδοκώ Αδέκαστος
Δέξις Υποδοχή Δεξίωση
Δέρη Λαιμός Περιδέραιον
Δέρκομαι Βλέπω Οξυδερκής
Δορά Δέρμα Υποδόριος Εκδορέας
Δόρπον Γεύμα Επιδόρπιον
Δύω Βυθίζω Ένδυμα
Δωμώ Κτίζω  Δωμάτιον, Οικοδομώ
Έδω Τρώγω Εδώδιμος, Έδεσμα
Έθω Συνηθίζω Ειωθότα
Ειρμός Σειρά Συνειρμός
Έλαιον Λάδι Ελαιουργείον Ελαιώνας
Ένδον Μέσα Ενδοχώρα
Ένδυμα Ρούχον Ενδύω
Έρανος Γεύμα με τα ίδια φαγητά ΄Ερανος
Έριον Μαλί Εριουργία
Ερυθρός Κόκκινος Υπέρυθρος Ερυθρός Σταυρός
Εστίασις Γεύμα  Εστιατόριον Συνεστίασις
Εύδω Κοιμάμαι Καθεύδω
Ευνάζω Αποκοιμίζω Κατευνάζω
Ηβώ Γίνομαι νέος Έφηβος
Ήπαρ Συκώτι Ηπατοπάθεια
Θαμά Συχνά Θαμώνες
Θήρα Κυνήγι Λαθροθήρας
Θήρα Πόρτα Παράθυρον, Θυρωρός
Ίππος Άλογον Ιππασία
Ιχθύς Ψάρι Ιχθυοπωλείον
Κάματος Κόπος Μεροκάματον
Κάτοπτρον Καθρέπτης Αντικατοπτρισμός
Κέλλω Οδηγώ πλοίον στην Ξηράν Βουκόλος
Κέρμα Κομμάτι Κατακερματίζω
Κήδος Φροντίδα Κηδεμών, Κηδεία
Κλίνη Κρεβάτι Κλινήρης,Κλινισκέπασμα
Κλύδων Τρικυμία Κλυδωνισμός
Κλώ Σπάζω Αντανακλώ
Κομώ Περιποιούμαι Ανθοκόμος, Νοσοκόμος
Κορέω Φροντίζω Νεωκόρος
Κόσμος Στολίδι Διακομώ,Κόσμημα
Κύβος Ζάρι Διακυβεύω
Κύλιξ Ποτήρι Κυλικείον
Κυνώ Φιλώ Προσκηνώ
Κώπη Κουπί Κωπηλάτης Κωπηλασία
Λας Πέτρα Λατομείον
Λαπάρα Κοιλία Λαπαροσκόπησις
Λάχος Κλήρος Λαχείον
Λαγχάνω Κερδίζω Λαχνός, Λαχείον
Λέχος Κρεββάτι Λεχώνα
Λοχώ Παραμονεύω Ελλοχεύω
Λύκη Φως Λυκόφως, Λυκαυγές
Λύμα Βρωμιά Λύματα
Λώπη Ιμάτιον, Τσέπη Λωποδύτης
Μέθη Οινοπνευματώδες Μεθυσμένος
Μετεωρία Ύψωμα Μετέωρα,Μετεωρολογία
Μιαίνω Λερώνω Μιαρός, Μίασμα
Μοιχώ Διαφθείρω Μοιχία
Μύω Κλείνω Μύωψ
Ναίω Κατοικώ Μετανάστης
Ναύς Πλοίον Ναυπηγείον,  Ναυτία
Νάω Τρέχω Αέναος, Νάμα
Νείκος  Διένεξις Φιλονικία
Νέμω Διανέμω  Διανομέας
Νήφω Συγκρατούμαι Νηφάλιος
Νήχω Κολυμβώ Νήσσα
Νόστος Επιστροφή Παλινόστηση,Νοσταλγία
Οίδα Γνωρίζω Είδησις
Οιδώ Έχω Πρήξιμον Οίδημα
Οικία Σπίτι Ένοικος, Κάτοικος, Οικόσημον
Οίνος Κρασί Οινολόγος, Οινοποιΐα
Ολισθηρός Γλιστερός Κατολισθησις
Όνος Γαϊδούρι Ημίονος
Οπτίλος Οφθαλμός Οπτασία,Οπτικός
Όρνις Κότα Ορνιθώνας
Όρος Βουνό Ορειβάτης
Ουρίζω Οδηγώ επιτυχώς Ούριος
Όφλησις Χρέος  Εξόφλησις
Οψωνέω Αγοράζω Ψωνίζω
Ού Όχι Ούτε
Οφθαλμός Μάτι Οφθαλμίατρος
Όψον Βλωμός Οψώνιον
Πάλαι Προ καιρού Παλαίμαχος
Πάλλαξ Νεαρός Παλληκάρι Παλλακίδα
Πάσσω Ραντίζω Πασπαλίζω
Πατήρ Πατέρας Πατροκτόνος
Πέδη Δέσιμον Χειροπέδες,Τροχοπέδη
Πέδον Έδαφος Οικόπεδον Στρατόπεδον
Πέλωρ Γιγάντιος Πελώριος
Πήδος Το πλατύ μέρος της κώπης Πηδάλιον
Πιδύω Αναβλύζω Πίδαξ
Πόντος Θάλασσα Ποντοπόρος
Πόρος Πέρασμα Πορεία, Εύπορος
Πόρπαξ Λαβή ασπίδος Πόρπη
Πούς Πόδι Δίπους
Πράττω Εκτελώ Πράκτορας
Πύξ Γροθιά Πυγμάχος
Πύρ Φωτιά Πυροσβέστης ,Πυρκαγιά
Πωλώ Πουλώ Ανθοπώλης, Κρεοπώλης
Ράσσω Ρίπτω Ρίψασπις
Ρέζω Πράττω Εργάτης
Ρίς Μύτη Ρινορραγία
Ρύπος Βρωμιά Ρυπαίνω
Ρωμβομώ  Περιστρέφομαι  Ρόμβος
Ρώσις Δυνάμωμα Ανάρρωσις
Σάττω Φορτώνω Σάγμα
Σέβω ΣέΒομαι Σέβας
Σειρίς Λωρίς Υφασματίνον Σειρίτιον
Σκαίρω Πηδώ Σκάρος
Σοβώ Φοβίζω Αποσόβησις
Σφύζω Πάλλομαι Ασφυξία
Ταγεύω Ηγεμονεύω Ταγός
Τάπης Χαλί Ταπητουργία
Τέγγω Μαλακώνω Άτεγκτος
Τείρω Αφανίζω Τερηδών
Τετρώνω Τρυπώ Διάτρητος
Τήλε Μακριά Τηλεόραση, Τηλέφωνον
Τιθασός Ήμερος Τιθασεύω
Τίσις Τιμωρία Έκτισις
Τύμβος Τάφος Επιτύμβιος Τυμβωρύχος
Ύδωρ Νερό Ύδρευση, Υδραγωγείον
Ύλη Δάσος Υλοτόμος
Υπόδημα Παπούτσι Υποδηματοποιείον
Φάος Φως Φαεινήν Ιδέα
Φερνή Προίκα Πολύφερνη
Φιάλη Μπουκάλι Εμφιάλωση
Φορβώ Τρέφω Φορβάς
Φρήν Λογική Φρενοκομείον
Φυρώ Αναμιγνύω Φύραμα
Φώγω Ξεροψήνω Φρύγανον
Χαίνω Ανοίγω το στόμα Χάνος
Χείρ Χέρι Χειρουργός
Χθών Γη Υποχθόνιος
Χόλος Πίκρα, Θυμός Χολωμένος
Ωόν Αυγόν Ωοθήκες

Αυτούσιες Ομηρικές και Αρχαιοελληνικές λέξεις υπάρχουν άφθονες στην Αμοργόν, (όπως αποδεικνύεται στο «Λαογραφικόν Λεξικόν της Αμοργού» του Μιχαήλ Στρατουδάκη). Μέγα μέρος της τοπικής προφοράς προδίδει το λεξιλόγιον του Ομήρου και των λοιπών Αρχαίων Ελλήνων. Οίον.
Απύρι (αθροιστικόν α + πύρ) = δάδα υφασμάτινη, Λακανίδι από το λεκανίδιον λεκάνη, Αδράχνω = πιάνω από το δράττομαι, Σωπίνω = εισχωρώ από το έσω + πίνω, Αφάνιος = άφαντος από το στερητικόν α + φαίνω, Φάωσα = ασθένεια από το φαίω = τρώγω. Τουμπανάς από το τύμπανον, Φελώ = αξίζω από οφελώ, Βόθωνας = χαώδες υπόγειον χάραμα, από το βόθυνος των Αρχαίων, Σίχλα = κουβάς αντλήσεως ύδατος από πηγάδια. Στους Αρχαίους Σίγλος, Υνί και σήμερα έτσι όπως το αναφέρει ο Ησίοδος, Βασκαίνω αυτούσιον μέχρι σήμερα, Αήρ σήμερα αέρας, Βοτρυδόν σήμερα βοτρίδα, Βουκέντρι στους Αρχαίους βούκεντρον, Βουστάσιον αμετάβλητον και σήμερα, Επιβήτωρ αμετάβλητον μέχρι σήμερα, Οδός, αμετάβλητη μέχρι σήμερα, Σφύρα λωρίδα γής κατά την σποράν. Την αναφέρει ο Αριστοτέλης και λέγεται και σήμερα αυτουσία στο Νησί, Δικέλλι = σκαπτικόν εργαλείον οι Αρχαίοι το έλεγαν Δικέλλα. Και χιλιάδες άλλες λέξεις υπάρχουν στο Αμοργιανόν Λεξιλόγιον το οποίον δεν διαφέρει από το Αρχαιοελληνικόν. Επομένως η Ελληνική Γλώσσα ομιλείται ευρέως και ανέτως μέχρι σήμερα, ασχέτως αν δεν αντιλαμβανόμεθα ότι τις ίδιες ακριβώς λέξεις έλεγε και ο Όμηρος και όλοι οι μετέπειτα Αρχαιοέλληνες. Δεν άλλαξε τίποτε. Γενική διαπίστωση, ότι σήμερα ομιλούμεν την λεγομένην Αρχαίαν Ελληνικήν και δεν το γνωρίζομεν. Δεν το έχομεν συνειδητοποιήσει. Επομένως ομιλούμεν συμφώνως με το Ελληνικόν Λεξιλόγιον το οποίον είναι ένα και το αυτόν διαχρονικώς, ενιαίον και αδιαίρετον αλλά και αμετάβλητον. Λέξεις πολύ αρχαίες χρησιμοποιούνται ανέτως σήμερον εν συνθέσει. Άξιον να τονισθεί είναι ότι στην ομιλουμένην σήμερα Γλώσσαν υπάρχουν περισσότερες από 5.000 Ομηρικές λέξεις!! Τις εκφέρομεν ανέτως. Ουσιατική διαπίστωση είναι ότι σήμερον «Μιλούμεν την Αρχαίαν Ελληνικην και δεν το γνωρίζομεν» όπως τιτλοφορεί το περισπούδαστον έργον του ο Μιχαήλ Μεντρινός και είναι αποκαλυπτικός. Πρόκειται για εξόχως σημαντικήν εργασίαν εκ τριών (3) τόμων με παράθεση και ανάλυση χιλιάδων λέξεων τις οποίες καθημερινώς αναφέρομεν όπως ακριβώς ελέγοντο και προ χιλιάδων ετών. Αρκετές από τις λέξεις του Ελληνικού Λεξιλογίου δεν τις αναφέρομεν αυτούσιες. Αρκετές τις αναφέρομεν.

Παραστατικώς δυνάμεθα να χαρακτηρίσομεν το Ελληνικόν Λεξιλόγιον, όπως μίαν Ιματιοθήκην. Σ’ αυτήν υπάρχουν πολλών ειδών ενδύματα αλλά δεν τα χρησιμοποιούμεν όλα. Υπάρχει το επίσημον για πολύ σπουδαίες εκδηλώσεις, το δεύτερον για ολιγότερον σπουδαίες παρουσίες, το τρίτον για καθημερινές χρήσεις, το τέταρτον για εργασιακές απασχολήσεις κοκ. Επομένως κάνομεν επιλογήν από δικήν μας ιματιοθήκην και δεν προσφεύγομεν σε ξένες. Η ιματιοθήκη μας είναι το Ελληνικόν Λεξιλόγιον από το οποίον αντλούμεν αυτό που θέλομεν και αν είμεθα άξιοι να το φορέσομεν, ήτοι αν γνωρίζομεν τις λέξεις του.
Για το μεγαλείον της «Αμήτορος και Θεαγωγού» Γλώσσης μας δεν θα αναφέρομεν λεπτομέρειες γιατί είναι τόσες πολλές και τόσον χαρακτηριστικές που δεν υπάρχει άκρη. Είναι η Μητέρα όλων των επί της Γής Γλωσσών. Είναι πρωτότυπος, ενιαία και αδιαίρετος. «Αεί ποτε τη αυτή διαχρώνται» δηλαδή δεν διαιρέθηκε ποτέ κατά τον Ηρόδοτον. Είναι η μοναδική Γλώσσα την οποίαν αναγνωρίζουν οι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές για την μαθηματικήν της ακρίβειαν, αρτιότητα και μεθοδικότητα.
Με τα σύντομα αυτά αποδεικνύεται ότι η Ελληνική Γλώσσα είναι μία και το Ελληνικόν Λεξιλόγιον ένα και μοναδικόν. Σ’ αυτό πρέπει να αναφερόμεθα μονίμως και όχι στην κακήν και μάλλον απαράδεκτην διάκριση «αυτές είναι λέξεις της Αρχαίας, της Βυζαντινής, της Καθαρευούσης, της Νεοελληνικής, της Δημοτικής» ΄Όλες αυτές οι διακρίσεις πρέπει να καταργηθούν. Απλούστατα θα λέγομεν Ελληνική λέξη. Και ο πραγματικός και επιβεβλημένος όρος Ελληνικον Λεξιλόγιον να επικρατήσει παντού.
Απόδειξη. Ουδείς αναφέρει στην ομιλίαν του τις παραπάνω λέξεις μόνες. Όμως πάντες τις εκφέρομεν καθημερινώς σε συνένωση με άλλες ή τα παράγωγά τους.

Μιχαήλ Στρατουδάκης