ΜΕΡΟΣ Β΄
Αθανάσιος Κριεζής
Πλοίαρχος και πλοιοκτήτης.
Μετά την εφόρμηση στην Σούδαν των Ελληνικών πλοίων κατά
του εχθρού και την καύση ενός με απώλειαν 200 ναυτών,
ενέσκυψε σφοδρή θαλασσοταραχή και τα πλοία επέστρεψαν
στην Πελοπόννησον. Ήταν 16 Ιουνίου 1825 και ξάφνου
ανεφλέγη η πυριτοθήκη του πλοίου του Πλοιάρχου Αθανασίου
Κριεζή, ο οποίος είχε μεταβεί και αυτός στην Σούδαν και κατεκάη και ο ίδιος και ο αδελφός του και 62 ναύτες πλην δύο οι οποίοι πρόφθασαν και έπεσαν εγκαίρως την θάλασσαν! Ο ένας από τους διασωθέντες ανέφερε την αιτίαν την φωτιάς. Όπως την διασώζει ο Τρικούπης «ο πλοίαρχος είχεν ως υπηρέτην του νεανίαν τινα τούρκον, όστις αγανακτήσας διότι ερραπίσθη την ημέραν εκείνην ως παρήκοος, έριψε πυρ εις την πυριτοθήκην».Παρά την προσφοράν που του παρείχε ο Έλληνας Πλοίαρχος το τουρκικόν μένος εξεδηλώθη σε εγκληματικόν βαθμόν!
Ο Ολετήρας Ιμπραήμ
Ο τυραννικός Ιμπραήμ ήταν καταστροφές ανθρώπων και
φυτών. Στην Πελοπόννησον είχε κατασφάξει πολύν κόσμον.
Επίσης είχε αφανίσει αμάχους και παιδιά τους οποίους εφόρτωνε στα καράβια του και τους πήγαινε στις αγορές δούλων στην αφρικήν όπου και τους πωλούσε! Ποια η τύχη και η ζωή αυτών των Ελλήνων άγνωστον. Πάντως θα ήταν δραματική, πειναλέα, βασανιστική, μαρτυρική! Επί της Πελοποννήσου όπου περνούσε σκόρπιζε θάνατον. Σπίτια κατεδάφιζε, καλύβες έκαιγε σε σημείον όπου οι κάτοικοι δεν είχαν χώρον να στεγασθούν. Κατέστρεψε 60.000 συκιές, 25.000 ελαιόδενδρα και συκομωρέες, λεμονιές, πορτοκαλιές, βερυκοκιές, βυσινιές τα πάντα. Και δεν τα έκοβε μόνον αλλά τα έκαιγε ώστε οι κάτοικοι να μη μπορούν να φάνε τίποτε από αυτά ή να τα χρησιμοποιήσουν! Έτσι ανάγκασε πολλούς κατοίκους σε απομάκρυνση από την Πελοπόννησον. Στην περιοχήν της Πυλίας βαδίζοντας για Πάτρα κατέκαψε καλύβες οι οποίες ήσαν κενές ανθρώπων. Απλώς για να επιφέρει όλεθρον.
Τον στρατόν του εγύμναζαν Ευρωπαίοι Αξιωματικοί οι οποίοι μετά την καταστροφήν του Ναπολέοντος σκόρπισαν σε διάφορες χώρες. Του προσέφεραν μεγάλες εξυπηρετήσεις σε βάρος φυσικά της Ελλάδος. Την υπεροχήν των Ελλήνων αγωνιστών την γνώριζε καλώς και εξεφράσθη γι’ αυτήν στον Δεριγνύ λέγοντας του για του ΗΡΩΕΣ μαχητές του Μεσολογγίου, ότι αν είχαν φαγητόν για τρεις εβδομάδες θα μας είχαν συντρίψει! Ο υπερεγωιστής για να εκφρασθεί έτσι ευκόλως μπορούμεν να εννοήσομεν την απερίγραπτην ανδρείαν της φρουράς του Μεσολογγίου.
Ο Ιμπραήμ με πολυπληθή στρατόν ανέβαινε κάποιαν στιγμήν τον Αχλαδόκαμπον κινούμενος για την μάχην των Μύλων και στο πέλαγος ίδε την θαλασσοκράτειρα Ύδραν και με πικρίαν ανεφώνησε. «Ως πότε μικρά Αγγλία θα μου διαφεύγεις;»
Την ιδίαν περίοδον και πριν την μάχην των Μύλων, ο Δεριγνύ πλησίασε την στεριά από το πλοίον και είπε ότι αν μείνουν εκεί θα καταστραφούν και τους συνέστησε να φύγουν και θα διαθέσει το πλοίον για τους οπλαρχηγούς. Δεν γνώριζε φαίνεται τον σκοπόν της Επαναστάσεως. Ανάλογην απάντηση του έδωσε και ο Μακρυγιάννης υπενθυμίζοντάς του ότι «την Ελλάδα πολλά θεριά την κατασπάραξαν αλλά πάντα έμεινε μαγιά»!!
Οι αγωνιστές στην Τραμπάλα επί Ιμπραήμ, άρπαζαν με τα χέρια τις πυρακτωμένες μπάλες που έπεφταν στο οχυρόν τους και τις πετούσαν έξω!
Παπουλάκης
Το 1826 ενεφανίσθη στα Τριπόταμα Αχαΐας ασκητής εξ Ιθάκης αποκληθείς για το μικρόν ανάστημα Παπουλάκης. Τον ασκητήν συνόδευε ασκήτρια η οποία εθαύμαζε την αρετήν και διέδιδε την οσιότητα του βίου του. Αγαπήθηκε από το κοινόν το οποίον προσήρχετο σ’ αυτόν για να λάβει την ευχήν του. Συν τω χρόνω του έφερναν και δώρα. Από το σύνολον αυτών κατόρθωσε να κτίση Μονήν και οι προσερχόμενοι άκουγαν με εσταυρωμένας τας χείρας τα θεόπνευστα όπως θεωρούσαν λόγια του. Στην Μονήν είχαν συγκεντρωθεί δεκάδες αφιερώματα. Ο Ιμπραήμ μαθών την φήμην του Παπουλάκη έστειλε ένα σώμα στα Τριπόταμα, όρμησαν αιφνιδίως στην Μονήν, άρπαξαν τα αφιερώματα και ακολούθως την έκαυσαν, τον δε ασκητήν έσφαξαν την δε ασκήτριαν εδημοπράτησαν!
Παράδοση λόγω δίψης
Στο φρούριον Χλουμουτσίου Γορτυνίας είχαν εισέλθει 1500 προς ασφάλειαν, αλλά ήταν σχεδόν εγκαταλελειμμένον και αφρόντιστον. Ο Μιχαήλ Σισίνης με 300 παλληκάρια εισήλθε σ’ αυτό για να τους υπερασπισθεί και ο Ιμπραήμ το επολιόρκη επί τρεις εβδομάδες Οι πολιορκούμενοι ήσαν πλημμελώς εφοδιασμένοι. Η δίψα τους είχε εξουθενώσει και την 5ην Μαΐου 1827 αναγκάσθησαν να παραδοθούν. Οι εξελθόντες είχαν σφοδράν δίψαν ώστε μόλις βρήκαν νερό ήπιαν τόσον πολύ ώστε αρκετοί απέθαναν από την κατά κόρον πόσιν νερού!!
Άγνοια πυρπολικών
Το 1822 έξω από το Χέλι ο Ελληνικός στόλος παρακολουθούσε τον εχθρικόν. Ο Πιπίνος πλησίασε το πυρπολικόν του και το προσεκόλλησε σε ένα αλγερινόν. Πενήντα αλγερινοί ναύτες έπεσαν στο πυρπολικόν για να το αποκολλήσουν, πλην αυτό ανεφλέγη και οι 50 εκάηκαν, όσοι δε έπεσαν στην θάλασσαν επνίγηκαν. Η κίνηση αυτή δείχνει ότι οι εχθροί ναύτες είχαν παντελή άγνοιαν πως λειτουργεί ένα πυρπολικόν. Διαφορετικά δεν θα ορμούσαν πάνω σ’ αυτό.
Βύρων
Στο Μεσολόγγι ευρίσκοντο πολλοί Σουλιώτες για την υπεράσπισή του επί μισθώ φυσικά. Κάποιος Σουλιώτης ήθελε να εισέλθει στο οπλοστάσιον όπου ήταν το σιδηρουργείον. Ο σκοπός τον εμπόδισε, αλλ’ εκείνος επέμενε και τον εξύβριζεν. Επενέβη ο αξιωματικός Σάσσος και λογομαχίας συνεχιζομένης ο μέν αξιωματικός εγρονθοκόπησε τον Σουλιώτην, ο δε Σουλιώτης τράβηξε την πιστόλαν και τον εσκότωσε. Ο φονεύς συνελήφθη. Έγινε μεγάλη αναταραχή. Οι Σουλιώτες πήραν τα όπλα και απαιτούσαν να απελευθερωθεί ο πατριώτης τους διαφορετικώς θα καταλάβουν το οικοδόμημα, το οπλοστάσιον και την οικίαν του Λόρδου Βύρωνος που ήταν πλησίον. Ήλθαν και ένοπλοι Μεσολογγίτες για υποστήριξη του οικοδομήματος. Τελικώς απελευθερώθη ο φονιάς και επήλθε η ησυχία. Οι Σουλιώτες απήτουν όμως τους μισθούς τους. Οι προεστώτες έντρομοι για τα επαπειλούντα την πόλη, ζήτησαν ως δάνειον από τον Βύρωνα 3.000 δίστηλα, (νόμισμα). Τους τα έδωσαν και τους απεμάκρυναν, αλλά δυστυχώς έφυγαν και Σουλιώτες σιδηρουργοί που εργαζόταν εκεί κι έτσι το σιδηρουργείον αχρηστεύθηκε. Ο Βύρωνας μοναδικήν ψυχαγωγίαν κατά την παραμονήν του στο Μεσολόγγι είχε την ιππασίαν. Στις 28 Μαρτίου πήγε για το άθλημα του, πλην όμως έπεσε ραγδαία βροχή, εβράχη αγρίως και σε ολίγον προσεβλήθη από σφοδρόν πυρετόν, έμεινε κλινήρης, δεν δέχθηκε φλεβοτομήν και στις 7 Απριλίου 1824 Δευτέραν του Πάσχα απεβίωσεν. Στον Ιατρόν του είχε ειπεί για την φλεβοτομήν «Πίνω όλα τα ιατρικά σου, αλλ΄ ουδέ μίαν ρανίδα αίματος χύνω κείμενος επί της κλίνης. Πρόθυμος είμαι να το χύσω όλον εν τω πεδίω της μάχης». Αυτός ήταν ο Μέγας Φιλλέλην Λόρδος Βύρων.
Φαβιέρος
Ο Κάρολος Φαβιέρος ήταν Γάλλος Στρατιωτικός και πολέμησε στο πλευρόν των Ελλήνων από το 1823 έως το 1827.Αγνός Φιλέλλην αγαπήθηκε παρά πολύ, αλλά και αγάπησε την Ελλάδα ώστε συν τοις άλλοις είχε προσαρμοσθεί με τα Ελληνικά δεδομένα ακόμη και ως προς την ενδυμασίαν. Το 1842 η Εθνοσυνέλευση του απένειμε τον τίτλον του επιτίμου Έλληνα Πολίτη και εκείνος συγκεκινημένος δήλωσε. «Η Ελλάς μου πληρώνει μεγαλοπρεπώς τας ολίγας σταγόνας αίματος που έχυσα για την αγίαν υπόθεσή της».
Μπουντούρης – Ματρώζος
Στις 13 Ιουλίου 1825 ο εχθρικός στόλος από Κρήτην με χιλιάδες στρατιώτες και 80 πολεμικά ανεχώρησε προς Νεόκαστρον (Πύλον). Στον Μαλέαν ανοίχθηκαν και 18 Ελληνικά πολεμικά με σκοπόν την σύγκρουση, εναυμάχισαν αλλά έπαθαν πολλές ζημιές. Ο πυρπολητής Μπουντούρης όρμησε σε εχθρικήν κορβέταν αλλά, άναψε ξαφνικά η πυρίτιδα στο εφόλκιόν του και εκάησαν όλοι! Οδήγησε και ο Ματρώζος το πυρπολικόν του σε άλλον πλοίον αλλά ενώ κρατούσε το φυτίλιον καιροφυλακτών την στιγμήν, σφαίρα εχθρική τον εκτύπησε στο μέτωπον και έπεσε νεκρός στο κατάστρωμα. Το φυτίλιον άναψε την πυρίτιδα και εκάη το πυρπολικόν!
Χοίροι προστάτευσαν το Βασιλάδι
Οι οθωμανοί επεδίωκαν την άλωση του Βασιλαδίου αλλά δεν κατέφερναν να αποβιβάσουν ναύτες σ’ αυτό. Εις δε το Μεσολόγγι ο οπλαρχηγός Μακρής έδωσε εντολήν στους περιορισμένους στρατιώτες του να κινούνται ποικιλοτρόπως στην παραλίαν την νύκταν ήτοι να τυφεκίζουν συνεχώς, να ανάβουν πολλά πυρά, να χορεύουν, να χρησιμοποιούν μουσικά όργανα ώστε να φαίνονται πολυάριθμοι. Το πρωί ενώ οι οθωμανοί προσηύχοντο και διαλαλούσαν την ιερήν αποστολήν του προφήτη, ΄Ελληνες στρατιώτες του Μεσολογγίου ανέβηκαν στα δένδρα και προσποιούμενοι ότι προσεύχονται έβριζαν τον προφήτην. Άλλοι στρατιώτες είχαν συνάξει χοίρους, τους έσφιγγαν αγρίως τον λαιμόν και οι χοίροι ούρλιαζαν εκκωφαντικώς. Οι οθωμανοί ακούσαντες τόσους ασεβείς λόγους αλλά και τα ουρλιαχτά των βδελυρών και μισητών γι’ αυτούς ζώων, ιδόντες και την αφοβίαν των Μεσολογγιτών απέπλευσαν την επομένην άπρακτοι, για Πάτραν. Στο Βασιλάδι δεν επεβιβάσθη ούτε ένας εχθρός!!
Μένος της Κυβερνήσεως κατά Ανδρούτσου
Στις διαμάχες μεταξύ στρατιωτικών και πολιτικών δεν ήταν αμέτοχη η εκάστοτε Κυβέρνηση. Πολλάκις εστρέφετο κατά οπλαρχηγών χωρίς να έχει δίκαιον και εδίωκεν αδίκως άτομα. Η αγανάκτηση και καταδρομή της Κυβερνήσεως κατά του Οδυσσέως Ανδρούτσου ήταν μανιώδης, αλλά όλα αυτά δεν φαινόταν ικανά για να αμαυρώσουν την υπόληψη που έτρεφε στο πρόσωπόν του το κοινόν. Ως προδότην και ενθαρρύνοντα τον εχθρόν κατηγόρησεν τον Οδυσσέαν Ανδρούτσον ο Άρειος Πάγος, αλλά το κοινόν της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδος απεδοκίμασε αυτήν την κατηγορίαν, όχι διότι ο Οδυσσέας ίσως να μη ήταν παντελώς καθαρός, αλλά γιατί τον θεωρούσεν ως τον ικανότερον να βοηθήση την Πατρίδα η οποία είχε καταπέσει. Γι’ αυτό τον αγαπούσε υπερβολικώς, τον ενεθάρυνεν και ήταν στο πλευρόν του. Ο Τρικούπης δικαιολογεί αυτήν την στάση του κοινού με το σκεπτικόν. «Ισχυρότεραι των ανθρώπων της μαχαίρας είναι οι άνθρωποι του νόμου εν καιρώ ειρήνης. Αλλ’ εν καιρώ επαναστάσεων και πολέμων η μάχαιρα τιμάται υπέρ τον νόμον και θεωρείται ως ασπίς κατά κακοποιήσεων και αδικιών και ως ασφαλιστήριον κατ’ εθνικών προσβολών».
27.2.2022
Μιχαήλ Στρατουδάκης