Φυσικά δεν τελείωσαν με τις 31 χρονογραφικές συνέχειες οι αναφορές μας στους ΗΡΩΕΣ του 1821 αλλά λόγοι  vic major μας αναγκάζουν να διακόψομεν και να αναφερθούμεν με το σημερινόν,  συνοπτικώς στην απερίγραπτην και ανέκφραστην ανδρείαν Μαχητών και Λαού.

Επεσημάναμεν  ότι οι Μαχητές πολεμούσαν ουσιαστικώς χωρίς όπλα και χωρίς στρατιωτικήν τακτικήν. Το αντίθετον συνέβαινε με τους εχθρούς οι οποίοι είχαν και οπλισμόν αλλά και ευρωπαίους στρατιωτικούς, εμπείρους από τους Ναπολεοντείους πολέμους που τους γύμναζαν καθημερινώς! Είχαν οι Έλληνες, μερικά τυφέκια, αλλά χρησιμοποιούσαν δρεπάνια, τσεκούρια, αξίνες, ρόπαλα, πέτρες και παν αιχμηρόν.  Μετά την μάχην στο Βαλτέτσι και την άλωση της Τριπολιτσάς κάπως ενισχύθηκαν από τα πολλά λάφυρα που άρπαξαν. Οι γυναίκες μαχόταν με πέτρες!  Στα Δερβενάκια επέφεραν μεγάλην ζημίαν στον δυνάστην. Εκτός από την ορμητικότητα και ανδρείαν των Μαχητών μας στις μάχες πρέπει να εξαρθεί η μεγίστη προσφορά των χωρικών και πάντων των μη Μαχητών. Καλλιεργούσαν αγρούς με τεράστιες εκτάσεις σίτου και άλλων δημητριακών. Οι μύλοι συνεχώς άλεθαν.  Οι γυναίκες νυχθημερόν ζύμωναν ψωμί για τα στρατεύματα εφοδιάζοντας έτσι τα πολλά στρατόπεδα. Ποσότητες τεράστιες. Έπρεπε να έχουν σε παξιμάδι πολλές οκάδες. Οι Μαχητές σε κάθε στράτευμα δεν ήταν σταθεροί. Πέραν αυτού υπήρχε και  η ληστρική επιδρομή του  κατακτητή ο οποίος δεν άφηνε τίποτε με τα πολυάριθμα στρατεύματά του. Αλλά και οι τροφές των ζώων αφανίζονταν όταν περνούσε ο μαύρος δυνάστης. Οι χωρικοί παρά τις αφόρητες λεηλασίες άντεχαν. Αυτό σημαίνει ότι καλλιεργούσαν μεγάλες εκτάσεις, είχαν πολλά ελαιόδενδρα, αμπελώνες, συκεώνες, μουριές  και από όλα εξασφάλιζαν μεγάλες ποσότητες τροφών για στράτευμα. Δυστυχώς  οι οθωμανοί κατέκαψαν τα πάντα και ουδέποτε μέχρι σήμερα αυτές οι βλαστήσεις αντεκατεστάθησαν! Ήταν μία από τις αφόρητες πληγές της Επαναστάσεως για το μέλλον της Χώρας.

Η παραγωγή των χωρικών μας δημιουργεί ακόμα μεγαλυτέραν εντύπωση από τις εγκαταλείψεις των σπιτιών σε κάθε πέρασμα του εχθρού. Οσάκις πλησίαζε ο εχθρός  ο άμαχος πληθυσμός έφευγε για  να προστατευθεί. Πήγαινε στα βουνά, κοιμόταν σε σπηλιές αν υπήρχαν  ή εβρέχετο αν ήταν χειμώνας. Μετά την απομάκρυνσή του επανήρχοντο! Τρόμος τους κατελάμβανε και με τυχόν  τουφεκιές χωρίς να γνωρίζουν από πού προερχόταν. Τα κενά από προσωπικόν σπίτια ελεηλατούντο οικτρώς.

Επανερχόμενοι αφοσιωνόταν στις εργασίες για την υποστήριξη του Αγώνος. Αυτό ήταν το μέλημά τους. Η αποτίναξη του ζυγού του δυνάστη. Τα λοιπά μεταξύ των οποίων και η επιβίωση ερχόταν  δεύτερα! Η Πατρίδα ήταν το Άπαν. Και δη η Ελευθέρα.  Και οι πάντες έδωσαν θαυμαστά, πρότυπα και απροσπέλαστα δείγματα στην ανθρωπότητα! Ο πάντες τους εμιμήθησαν αλλά και τους θαύμασαν.

Η Ελληνική Επανάσταση διακρίνεται από ομοίας για πολλά και άξια μνείας ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Π.χ. επεχείρησε δεινόν και ένδοξον τόλμημα.  Όπως αναφέρει ο Σ. Τρικούπης. «Να εξώσει δια των όπλων εκ της Ελλάδος  ξένην και αλλόθρησκον φυλήν, ήτις δια των όπλων ηχμαλώτησεν αυτήν προ αιώνων και μέχρι τέλους την εθεώρει αιχμάλωτον και υπό την μάχαιράν της». Αξιόλογον χαρακτηριστικόν επίσης είναι οι Μαχητές Έλληνες ήσαν άμοιροι στρατιωτικής τακτικής, πολεμούντες ως «αντάρτες» και με τις δικές τους τεχνικές.

Στην θάλασσαν δε, επέδειξαν πρωτοφανή ανδρείαν και κατέλιπαν φαινόμενον  μοναδικόν στην ιστορίαν των Κρατών, για την μαχητηκότητα, ναυτοσύνην, τεχνικές  εμπνεύσεις. Σε διάφορα Κράτη ανά την οικουμένην οι λαοί τους, επανεστάτησαν και  ενίκησαν στρατούς ισχυρούς και πολυαρίθμους, πουθενά όμως δεν αναφέρεται ότι κατέλαβαν στόλους και δη γιγάντιους όπως εν Ελλάδι!

΄Αξιον παρατηρήσεως  είναι και ή άκρα δυσαναλογία της πολεμικής καταστάσεως των μαχομένων μερών. Το μέρος που επολέμησε για συντριβήν του ζυγού, ήτο αβοήθητον έξωθεν, οι πόροι του μηδαμινοί προερχόμενοι από ιδιώτες, έναντι των τεραστίων πόρων που είχε η απέραντος αυτοκρατορία!

Η κήρυξη της Επαναστάσεως ήταν ανάσταση της ιστορίας ενός ενδόξου έθνους και «το δε σάλπισμα τοιούτου πολέμου  είναι χερουβικός ύμνος προς τον Ύψιστον» όπως αναφέρει χαρακτηριστικώς ο Σπ. Τρικούπης.  Το πολεμικόν αυτό θέμα έχει έτι μεγαλυτέραν μεγαλοπρέπειαν, αν το εξεγειρόμενον Έθνος έχει ιστορικήν καταγωγήν. Η  εξέγερση ήταν μοναδική στην Ιστορίαν του ανθρωπίνου γένους καθότι εν μέσω αιμάτων, καταστροφών και δεινών αγώνων επετεύχθη η  ανέγερση του Ελληνικού Έθνους. Ενός ‘Εθνους το οποίον επί αιώνες ήταν υπό την ξένην και αλλόπιστον δουλείαν, κατεπιέζετο φρικτώς, αλλά δεν απώλεσε τον χαρακτήρα του, την ζωτικότητά του και  τις αναμνήσεις των προγόνων του.

Πάντα  ταύτα τον ενεδυνάμωναν και τον κατέστησαν μαχητήν όμοιον με τον «Αφρικανικόν ασβόν». Θα αναφέρομεν ολίγα περί του ζώου τούτου και οι συγκρίσεις ας γίνουν από έκαστον αναγνώστην.

Ρεκόρ Γκίνες σε ζώον!

Φαίνεται απίθανον και παράδοξον. Και όμως έχει συμβεί. Το μικρόν ζωάκι Αφρικανικός ασβός, Honey badger, μήκος ενός μέτρου και βάρους 20 κιλών, έχει περιληφθεί στο βιβλίον Ρεκόρ Γκίνες γιατί είναι το πλέον  ατρόμητον και επικίνδυνον   θηλαστικόν στον κόσμον. Με τέχνην και τόλμην  σκοτώνει τεράστια ζώα! Έχει  αντιμετωπίσει   ή και σκοτώσει ύαινες, λιοντάρια, τίγρεις, χελώνες, σκατζόχειρους, κροκόδειλους και αρκούδες. Σκοτώνει δηλητριώδη φίδια που τα αρπάζει με τα σαγόνια του και τα καταβροχθίζει. Επιτίθεται και στον άνθρωπον. Του αρέσει υπερβολικώς το μέλι εξ ου και το όνομά του. Μία από τις ιδιαιτερότητες που καθιστά τον αφρικανικόν ασβόν τόσον ακατάβλητον αντίπαλον είναι το πολύ χαλαρόν δέρμα του: Αν πιαστεί από πίσω, μπορεί να στρίψει μέσα στο ίδιον του το δέρμα και να αντεπιτεθεί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να τον κυνηγούν ελάχιστα αρπακτικά. Συμφώνως με τον θρύλον, η επίθεση των αφρικανικών ασβών περιλαμβάνει κυριολεκτικώς χτυπήματα κάτω από την μέσην. Η πρώτη σχετική δημοσιευμένη καταγραφή έγινε το 1947, όταν παρατήρησαν έναν αφρικανικό ασβό να εuνουχίζει έναν ενήλικον βούβαλον. Λέγεται επίσης ότι έχουν εuνουχίσει νεροβούβαλα, αντιλόπες, ζέβρες και ανθρώπους».

Τοιούτοι δεινοί και ατρόμητοι ήσαν και οι Μαχητές και άπας ο Λαός του εξεγερθέντος Έθνους. Τους αξίζει αιωνία Τιμή, Ανάμνηση και Υπόκλιση.

ΤΕΛΟΣ (εσπευσμένον)

26/4/2022

Μιχαήλ Στρατουδάκης

ΜΕΡΟΣ Β΄

Αθανάσιος Κριεζής

Πλοίαρχος και πλοιοκτήτης.
Μετά την εφόρμηση στην Σούδαν των Ελληνικών πλοίων κατά
του εχθρού και την καύση ενός με απώλειαν 200 ναυτών,
ενέσκυψε σφοδρή θαλασσοταραχή   και τα πλοία επέστρεψαν
στην Πελοπόννησον. Ήταν 16 Ιουνίου 1825 και ξάφνου
ανεφλέγη η πυριτοθήκη του πλοίου του Πλοιάρχου  Αθανασίου

Κριεζή, ο οποίος είχε μεταβεί και αυτός στην Σούδαν και κατεκάη και ο ίδιος και ο αδελφός του και 62 ναύτες πλην δύο οι οποίοι πρόφθασαν και έπεσαν εγκαίρως την θάλασσαν! Ο ένας από τους διασωθέντες ανέφερε την αιτίαν την φωτιάς. Όπως την διασώζει  ο Τρικούπης «ο πλοίαρχος είχεν ως υπηρέτην του νεανίαν τινα τούρκον, όστις αγανακτήσας διότι  ερραπίσθη την ημέραν εκείνην ως παρήκοος, έριψε πυρ εις την πυριτοθήκην».Παρά την προσφοράν που του παρείχε ο Έλληνας Πλοίαρχος το τουρκικόν μένος εξεδηλώθη σε εγκληματικόν βαθμόν!

Ο Ολετήρας Ιμπραήμ

Ο τυραννικός Ιμπραήμ ήταν καταστροφές ανθρώπων και
φυτών. Στην Πελοπόννησον είχε κατασφάξει πολύν κόσμον.

Επίσης είχε αφανίσει αμάχους και παιδιά τους οποίους εφόρτωνε στα καράβια του και τους πήγαινε στις αγορές δούλων στην αφρικήν όπου και τους πωλούσε! Ποια η τύχη και η ζωή αυτών των Ελλήνων άγνωστον. Πάντως θα ήταν δραματική, πειναλέα, βασανιστική, μαρτυρική! Επί της Πελοποννήσου όπου περνούσε σκόρπιζε θάνατον. Σπίτια κατεδάφιζε, καλύβες έκαιγε σε σημείον όπου οι κάτοικοι δεν είχαν χώρον να στεγασθούν. Κατέστρεψε 60.000 συκιές, 25.000 ελαιόδενδρα και συκομωρέες, λεμονιές, πορτοκαλιές, βερυκοκιές, βυσινιές τα πάντα. Και δεν τα έκοβε μόνον αλλά τα έκαιγε ώστε οι κάτοικοι να μη μπορούν να φάνε τίποτε από αυτά ή  να τα χρησιμοποιήσουν! Έτσι ανάγκασε πολλούς κατοίκους σε απομάκρυνση από την Πελοπόννησον. Στην περιοχήν της Πυλίας βαδίζοντας για Πάτρα κατέκαψε καλύβες οι οποίες ήσαν κενές ανθρώπων. Απλώς για να επιφέρει όλεθρον.

Τον στρατόν του εγύμναζαν Ευρωπαίοι Αξιωματικοί οι οποίοι μετά την καταστροφήν του Ναπολέοντος σκόρπισαν σε διάφορες χώρες. Του προσέφεραν μεγάλες εξυπηρετήσεις σε βάρος φυσικά της Ελλάδος. Την υπεροχήν των Ελλήνων αγωνιστών την γνώριζε καλώς και εξεφράσθη γι’ αυτήν στον Δεριγνύ λέγοντας του για του ΗΡΩΕΣ μαχητές του Μεσολογγίου, ότι αν είχαν φαγητόν για τρεις εβδομάδες θα μας είχαν συντρίψει! Ο υπερεγωιστής για να εκφρασθεί έτσι ευκόλως μπορούμεν να εννοήσομεν την απερίγραπτην ανδρείαν της φρουράς του Μεσολογγίου.

Ο Ιμπραήμ με πολυπληθή στρατόν ανέβαινε κάποιαν στιγμήν τον Αχλαδόκαμπον κινούμενος για την μάχην των Μύλων και στο πέλαγος ίδε την θαλασσοκράτειρα Ύδραν  και με πικρίαν ανεφώνησε.  «Ως πότε μικρά Αγγλία θα μου διαφεύγεις;»

Την ιδίαν περίοδον και πριν την μάχην των Μύλων, ο Δεριγνύ πλησίασε την στεριά από το πλοίον   και είπε ότι αν μείνουν εκεί θα καταστραφούν και τους συνέστησε να φύγουν και θα διαθέσει το πλοίον για τους οπλαρχηγούς. Δεν γνώριζε φαίνεται τον σκοπόν της Επαναστάσεως. Ανάλογην απάντηση του έδωσε και ο Μακρυγιάννης υπενθυμίζοντάς του ότι «την Ελλάδα πολλά θεριά την κατασπάραξαν αλλά πάντα έμεινε μαγιά»!!

Οι αγωνιστές στην Τραμπάλα επί Ιμπραήμ, άρπαζαν με τα χέρια τις πυρακτωμένες μπάλες που έπεφταν στο οχυρόν τους και τις πετούσαν έξω!

Παπουλάκης

Το 1826 ενεφανίσθη στα Τριπόταμα Αχαΐας ασκητής εξ Ιθάκης αποκληθείς για το μικρόν ανάστημα Παπουλάκης. Τον ασκητήν συνόδευε ασκήτρια η οποία εθαύμαζε την αρετήν  και διέδιδε την οσιότητα του βίου του. Αγαπήθηκε από το κοινόν το οποίον προσήρχετο σ’ αυτόν για να λάβει την ευχήν του. Συν τω χρόνω του έφερναν και δώρα. Από το σύνολον αυτών κατόρθωσε να κτίση Μονήν και οι προσερχόμενοι άκουγαν με εσταυρωμένας τας χείρας τα θεόπνευστα όπως θεωρούσαν λόγια του. Στην Μονήν είχαν συγκεντρωθεί δεκάδες αφιερώματα. Ο Ιμπραήμ μαθών την φήμην του Παπουλάκη έστειλε ένα σώμα στα Τριπόταμα, όρμησαν αιφνιδίως στην Μονήν, άρπαξαν τα αφιερώματα και ακολούθως την έκαυσαν, τον δε ασκητήν έσφαξαν την δε ασκήτριαν εδημοπράτησαν!

Παράδοση λόγω δίψης

Στο φρούριον Χλουμουτσίου Γορτυνίας είχαν εισέλθει 1500 προς ασφάλειαν, αλλά ήταν σχεδόν εγκαταλελειμμένον και αφρόντιστον. Ο Μιχαήλ Σισίνης με 300 παλληκάρια εισήλθε σ’ αυτό για να τους υπερασπισθεί και  ο Ιμπραήμ το επολιόρκη επί τρεις εβδομάδες  Οι πολιορκούμενοι ήσαν πλημμελώς εφοδιασμένοι. Η δίψα τους είχε εξουθενώσει και την 5^ην Μαΐου 1827 αναγκάσθησαν να παραδοθούν. Οι εξελθόντες είχαν  σφοδράν δίψαν ώστε μόλις βρήκαν νερό ήπιαν τόσον πολύ ώστε αρκετοί απέθαναν  από την κατά κόρον πόσιν νερού!!

Άγνοια πυρπολικών

Το 1822 έξω από το Χέλι ο Ελληνικός στόλος παρακολουθούσε τον εχθρικόν. Ο Πιπίνος πλησίασε το πυρπολικόν του και το προσεκόλλησε σε ένα αλγερινόν. Πενήντα αλγερινοί ναύτες έπεσαν στο πυρπολικόν για να το αποκολλήσουν, πλην αυτό ανεφλέγη και οι 50 εκάηκαν, όσοι δε έπεσαν στην θάλασσαν επνίγηκαν. Η κίνηση αυτή δείχνει ότι οι εχθροί ναύτες είχαν παντελή άγνοιαν πως λειτουργεί ένα πυρπολικόν. Διαφορετικά δεν θα ορμούσαν πάνω σ’ αυτό.

Βύρων

Στο Μεσολόγγι ευρίσκοντο πολλοί Σουλιώτες για την υπεράσπισή του επί μισθώ φυσικά.  Κάποιος Σουλιώτης ήθελε να εισέλθει στο  οπλοστάσιον όπου ήταν το σιδηρουργείον.  Ο σκοπός τον εμπόδισε, αλλ’ εκείνος επέμενε και τον εξύβριζεν. Επενέβη ο αξιωματικός Σάσσος και λογομαχίας συνεχιζομένης ο μέν αξιωματικός εγρονθοκόπησε τον Σουλιώτην, ο δε Σουλιώτης τράβηξε την πιστόλαν και  τον εσκότωσε. Ο φονεύς συνελήφθη. Έγινε μεγάλη αναταραχή. Οι Σουλιώτες πήραν τα όπλα και απαιτούσαν να απελευθερωθεί ο πατριώτης τους διαφορετικώς θα καταλάβουν το οικοδόμημα, το οπλοστάσιον και την οικίαν του Λόρδου Βύρωνος που ήταν πλησίον. Ήλθαν και ένοπλοι Μεσολογγίτες για υποστήριξη του οικοδομήματος. Τελικώς απελευθερώθη ο φονιάς και επήλθε η ησυχία. Οι Σουλιώτες απήτουν όμως τους μισθούς τους. Οι προεστώτες έντρομοι για τα επαπειλούντα την πόλη, ζήτησαν ως δάνειον από τον Βύρωνα 3.000 δίστηλα, (νόμισμα). Τους τα έδωσαν και τους απεμάκρυναν, αλλά δυστυχώς έφυγαν και Σουλιώτες σιδηρουργοί που εργαζόταν εκεί κι έτσι το σιδηρουργείον αχρηστεύθηκε. Ο Βύρωνας μοναδικήν ψυχαγωγίαν κατά την παραμονήν του στο Μεσολόγγι είχε την ιππασίαν. Στις 28 Μαρτίου πήγε για το άθλημα του, πλην όμως έπεσε ραγδαία βροχή, εβράχη αγρίως και σε ολίγον προσεβλήθη από σφοδρόν πυρετόν, έμεινε κλινήρης, δεν δέχθηκε φλεβοτομήν  και  στις 7 Απριλίου 1824 Δευτέραν του Πάσχα απεβίωσεν. Στον Ιατρόν του είχε ειπεί  για την φλεβοτομήν «Πίνω όλα τα ιατρικά σου, αλλ΄ ουδέ μίαν ρανίδα αίματος χύνω κείμενος επί  της κλίνης. Πρόθυμος είμαι να το χύσω όλον εν τω πεδίω της μάχης». Αυτός ήταν ο Μέγας Φιλλέλην Λόρδος Βύρων.

Φαβιέρος

Ο Κάρολος Φαβιέρος ήταν Γάλλος Στρατιωτικός και πολέμησε στο  πλευρόν των Ελλήνων από το 1823 έως το 1827.Αγνός Φιλέλλην αγαπήθηκε παρά πολύ,  αλλά και αγάπησε την Ελλάδα ώστε  συν τοις άλλοις είχε προσαρμοσθεί με τα Ελληνικά δεδομένα ακόμη και ως προς την ενδυμασίαν. Το 1842 η Εθνοσυνέλευση του απένειμε τον τίτλον του επιτίμου Έλληνα Πολίτη και εκείνος συγκεκινημένος δήλωσε. «Η Ελλάς μου πληρώνει μεγαλοπρεπώς τας ολίγας σταγόνας αίματος που έχυσα για την αγίαν υπόθεσή  της».

Μπουντούρης – Ματρώζος

Στις 13 Ιουλίου 1825     ο εχθρικός στόλος από Κρήτην με χιλιάδες στρατιώτες και 80  πολεμικά ανεχώρησε προς Νεόκαστρον (Πύλον). Στον Μαλέαν ανοίχθηκαν και 18 Ελληνικά πολεμικά με σκοπόν την σύγκρουση, εναυμάχισαν αλλά έπαθαν πολλές ζημιές. Ο πυρπολητής Μπουντούρης όρμησε σε εχθρικήν κορβέταν αλλά,  άναψε ξαφνικά η πυρίτιδα στο εφόλκιόν του και εκάησαν όλοι!  Οδήγησε και ο Ματρώζος το πυρπολικόν του σε άλλον πλοίον αλλά ενώ κρατούσε το φυτίλιον καιροφυλακτών την στιγμήν, σφαίρα εχθρική τον εκτύπησε στο μέτωπον και έπεσε νεκρός στο κατάστρωμα. Το φυτίλιον άναψε την πυρίτιδα και εκάη το πυρπολικόν!

Χοίροι προστάτευσαν το Βασιλάδι

Οι οθωμανοί επεδίωκαν την άλωση του Βασιλαδίου αλλά δεν κατέφερναν να αποβιβάσουν ναύτες σ’ αυτό. Εις δε το Μεσολόγγι ο οπλαρχηγός Μακρής έδωσε εντολήν στους περιορισμένους στρατιώτες του να κινούνται ποικιλοτρόπως στην παραλίαν την νύκταν ήτοι να τυφεκίζουν συνεχώς, να ανάβουν πολλά πυρά, να χορεύουν, να χρησιμοποιούν μουσικά όργανα ώστε να φαίνονται πολυάριθμοι. Το πρωί ενώ οι οθωμανοί προσηύχοντο και διαλαλούσαν την ιερήν αποστολήν του προφήτη, ΄Ελληνες στρατιώτες του Μεσολογγίου ανέβηκαν στα δένδρα και προσποιούμενοι ότι  προσεύχονται έβριζαν τον προφήτην. Άλλοι στρατιώτες είχαν συνάξει χοίρους, τους έσφιγγαν αγρίως τον λαιμόν και οι χοίροι ούρλιαζαν εκκωφαντικώς. Οι οθωμανοί ακούσαντες τόσους ασεβείς λόγους αλλά και τα ουρλιαχτά των βδελυρών και μισητών γι’ αυτούς ζώων, ιδόντες και την αφοβίαν των Μεσολογγιτών απέπλευσαν την επομένην άπρακτοι,  για Πάτραν. Στο Βασιλάδι δεν επεβιβάσθη ούτε ένας εχθρός!!

Μένος της Κυβερνήσεως κατά  Ανδρούτσου

Στις διαμάχες μεταξύ στρατιωτικών και πολιτικών δεν ήταν αμέτοχη η εκάστοτε Κυβέρνηση. Πολλάκις εστρέφετο κατά οπλαρχηγών  χωρίς να έχει δίκαιον και εδίωκεν αδίκως άτομα. Η αγανάκτηση και καταδρομή της Κυβερνήσεως κατά του Οδυσσέως Ανδρούτσου ήταν μανιώδης, αλλά όλα αυτά δεν φαινόταν ικανά για να αμαυρώσουν την υπόληψη που έτρεφε στο πρόσωπόν του το κοινόν. Ως προδότην και ενθαρρύνοντα τον εχθρόν  κατηγόρησεν  τον Οδυσσέαν Ανδρούτσον ο  Άρειος Πάγος, αλλά το κοινόν της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδος απεδοκίμασε αυτήν την κατηγορίαν, όχι διότι ο Οδυσσέας ίσως να μη ήταν παντελώς καθαρός, αλλά γιατί τον θεωρούσεν ως τον ικανότερον να βοηθήση την Πατρίδα η οποία είχε καταπέσει. Γι’ αυτό τον αγαπούσε υπερβολικώς, τον ενεθάρυνεν και ήταν στο πλευρόν του. Ο Τρικούπης δικαιολογεί αυτήν την στάση του κοινού με το σκεπτικόν. «Ισχυρότεραι των ανθρώπων της μαχαίρας είναι οι άνθρωποι του νόμου εν καιρώ ειρήνης. Αλλ’ εν καιρώ επαναστάσεων και πολέμων η μάχαιρα τιμάται υπέρ τον νόμον και θεωρείται ως  ασπίς κατά κακοποιήσεων και αδικιών και ως ασφαλιστήριον κατ’ εθνικών προσβολών».

27.2.2022

Μιχαήλ Στρατουδάκης